Eerder dit jaar was ik bij Welschap Welzijn in Heemskerk aanwezig bij de training Communicatie met Statushouders. Daar ikzelf een grote passie heb voor honden, vooral het werken met honden met afwijkend gedrag, kwamen Linda en ik al snel in gesprek over het coachen met honden, en dan vooral de hulp die zij heeft van haar hond Chara in haar werk bij het coachen van jongeren.
Wie is Linda de Jong?
Mijn naam is Linda de Jong, 23 jaar. Van kleins af aan heb ik altijd gezegd dat ik, net als mijn vader, dierenarts wilde worden. Toen ik erachter kwam dat ik net het VWO niet ging halen ben ik gaan zoeken naar een andere opleiding. Ik kwam al snel uit bij de HBO opleiding Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) aan de Hogeschool van Amsterdam. Er werd mij van alles geleerd over het verbinden en activeren van mensen door kunst, sport en zelfs koken. Ik miste hierin al snel mijn passie voor dieren. Als afstudeerproject heb ik onderzoek gedaan naar de effecten van huisdieren op het menselijk welbevinden. Er ging een wereld voor mij open en ik wist zeker dat dit is wat ik wil gaan doen: dieren inzetten om mensen verder te kunnen helpen.
Toen ik afstudeerde ben ik vrijwel direct de Post HBO opleiding Dog Assisted Coaching (DAC) gaan volgen bij de organisatie Pets4Care. Ik leerde hier alles over het coachen van mensen met een hond als co-coach. Tegelijkertijd kreeg ik een baan bij Stichting Welschap Welzijn Heemskerk als sociaal werker jeugd/jongeren. Ik heb aangegeven dat ik het coachen met honden graag wilde gaan inzetten binnen mijn werk als jongerenwerker. Met trots kan ik zeggen dat ik hier, naast mijn andere werkzaamheden, nu wekelijks mee aan de slag ben.
Hoe ben je erbij gekomen om jongerencoaching te doen met hulp van een hond?
Ik ben gek op honden en had ook al snel door wat ze voor mensen kunnen betekenen. Zo komt mijn eigen hond Chara – wat “maatje” betekent – mij direct troosten als ik verdrietig ben of houdt mij een spiegel voor als ik weer eens te druk in mijn hoofd ben. Er blijkt al veel op dit gebied aangeboden te worden, bijvoorbeeld in bejaardentehuizen, ziekenhuizen, op scholen en zelfs in detentie. Echter is het in Nederland minder bekend als in Amerika. Echt pionierswerk zullen we maar zeggen.
Waarom zou je een hond inzetten tijdens de coaching?
Vaak zorgt een hond ervoor dat mensen zich meer op hun gemak voelen en sneller de dialoog aangaan. Daarnaast werkt de hond als een metafoor. De begeleider van de hond moet bijvoorbeeld een zelfverzekerde houding aannemen om de hond te laten doen wat hij wil; werken aan zelfvertrouwen. Tevens moet de begeleider duidelijk aangeven wat wel en wat niet mag; grenzen aangeven. De metaforen worden vertaald naar situaties uit het dagelijks leven.
In samenwerking met mijn hond stimuleer ik mensen tot groei en het ontwikkelen van vaardigheden. Ik richt mij voornamelijk op de kinder- en jongerendoelgroep – 11 tot en met 23 jaar – met als doel hen te ondersteunen in hun ontwikkelvraag die ze vanuit eigen kracht kunnen oplossen, maar waar (tijdelijke) ondersteuning en sturing bij nodig is.
Werk je altijd met dezelfde hond?
In principe werk ik altijd met mijn eigen hond. Toen mijn hond drachtig was heb ik een andere hond ingezet als een soort zwangerschapsvervanging. Doordat ik met een hond werk is het belangrijk om hun gemoedstoestand goed in de gaten te blijven houden: vindt ze het nog wel leuk, is ze niet te moe, hoeveel sessies kan ze op een dag aan. Op dit moment leid ik langzaamaan een dochter van haar op als co-coach. Zo kan ik afwisselen om de werkdruk te verminderen. Maar eerst mag de pup nog even genieten van het jong zijn.
Hoe ziet de methode eruit?
Coaching met honden is een ervaringsgerichte methode: weinig praten, veel doen! Actie leidt tot ervaren, reflecteren en experimenteren.
Aan de hand van kleine oefeningen, zoals een parcours lopen of spelen met de hond, worden hulpvragen vanuit de coachee zichtbaar.
In wat voor situaties worden dieren vooral ingezet?
Dieren kunnen worden ingezet in zeer diverse omgevingen, bij zeer verschillende doelgroepen en in allerlei toepassingsvormen. Dieren worden voornamelijk ingezet bij mensen die willen werken aan:
- Psychologische doelen; (zelfvertrouwen vergroten, angst verminderen, vertrouwen krijgen)
- Sociale doelen; (interactie met anderen, eenzaamheid verminderen)
- Cognitieve doelen; (verbeteren concentratie, ritme en structuur aanbrengen)
- Fysieke doelen; (verbeteren motoriek, beweging bevorderen)
De coaching is oplossingsgericht. Wat houdt dat in?
Oplossingsgericht is een zeer positieve manier van werken. Je kijkt naar wat wél kan en niet naar wat niet kan. De oplossing is al aanwezig bij de persoon die ik coach, aan mij de taak om dit naar boven te halen. Mijn houding als coach is non-directief (Carl Rogers). Dat wil zeggen accepterend en verhelderend, maar niet sturend en niet interpreterend.
Drie houdingscomponenten zijn hierbij belangrijk:
- Empathie Aansluiten bij de ervaringswereld van de coachee;
- Authenticiteit Echt en oprecht;
- Aanvaarding De coachee wordt volledig geaccepteerd zoals hij of zij is.
Het initiatief met honden is vrij nieuw. Hoe loopt het tot nu toe?
Ikzelf ben vanuit Welschap Welzijn nu een jaar bezig met het coachen met honden. Ik merk dat er veel vraag en behoefte naar is. Ik krijg niet alleen vragen van jongeren/ouders uit Heemskerk, maar ook vanuit andere dorpen. Wie weet zet ik in de toekomst een eigen coachingsbureau naast mijn werk op om in te kunnen spelen op alle aanmeldingen.
Je richt je voornamelijk op de kinder- en jongerendoelgroep van 11 tot en met 23 jaar. Hoe wordt het initiatief ontvangen door jongeren en eventueel hun ouders?
Het initiatief wordt erg goed ontvangen. De kinderen / jongeren ervaren de sessies als prettig doordat er een hond bij aanwezig is. Er is altijd iets om over te praten, namelijk de hond. Hierbij ligt de focus niet direct op hen, maar indirect is er wel een hoop af te lezen aan de interactie tussen de coachee en de hond.
Ook wordt het initiatief goed ontvangen door samenwerkingspartners als school, SIG en CJG. Ik krijg vaak kinderen doorverwezen.
Kun je een succes beschrijven van een coaching met je hond die zonder inzet van je hond niet was gelukt?
Er kwam een tijd geleden een erg onzeker meisje bij mij binnen. Moeder en ik hebben vooraf al telefonisch contact met elkaar gehad. Ze wilde graag dat moeder bij de sessie bleef en dat is wat mij betreft prima. Na een kort kennismakingsgesprekje met mij en wat knuffelen met Chara stonden we op om aan de slag te gaan. Ik hoor het meisje tegen moeder zeggen: “je hoeft niet mee, mam”, waarop moeder antwoordt: “dit voelt goed hè?” Vervolgens ben ik alleen met het meisje aan de slag gegaan. Haar coachvraag bestond uit verschillende thema’s waaronder het omgaan met nieuwe situaties en werken aan zelfvertrouwen. Ik zag direct dat het meisje met haar hoofd gebogen, kijkend naar de grond, met Chara aan de lijn liep. Chara keek haar vragend aan en trok haar vervolgens naar het heerlijk ruikende bosje een stukje verderop. Ik zie het meisje achter haar aan vliegen, waarop ik vroeg: “Wat gebeurde er? Hoe vond je dat?” Door met het meisje te werken aan een zelfverzekerde houding was een duidelijk verschil te merken in het gedrag van Chara. Hoe zekerder het meisje werd, hoe gemakkelijker Chara naar haar luisterde en achter haar aan hobbelde. Het meisje kon hierdoor direct ervaren wat het effect is van een zelfverzekerde houding. Een aantal sessies later gaf het meisje aan dat ze eindelijk weer zelfverzekerd door de schoolgangen durfde te lopen. Missie geslaagd.
Wat heb je zelf geleerd door coachen van jongeren met Chara?
Laatst waren er wat privé dingen die mijn aandacht van het werk afhielden. Tijdens een coachgesprek vroeg ik mij af waarom Chara zo aanhankelijk naar mij toe was. Ze wilde niet met de jongere meelopen en bleef me aankijken. Op een gegeven moment ging ze gek om mij heen staan springen. Toen pas viel het kwartje: ze probeerde mij op te vrolijken. Ze was op dat moment helemaal niet bezig met het spiegelen van het gedrag van de gecoachte, maar ze spiegelde mijn eigen gedrag. Zo ben ik mij er elke sessie weer van bewust of Chara mijn gedrag of dat van de ander aan het spiegelen is. Daardoor leer ik ook erg veel over mijzelf.
Door het coachen met Chara heb ik een hele goede band met haar gekregen. Tijdens het coachen ben ik constant bezig met de signalen die Chara afgeeft en wat dit zou kunnen betekenen. Soms laat ze zien dat ze het heel spannend vindt, bijvoorbeeld als een kind om haar hals heen hangt. Aan mij de taak om haar hierin te beschermen door een oefening te gaan doen die Chara erg leuk vindt.
Wil je meer weten? Neem dan contact op met Linda de Jong, Welschap Welzijn via linda.dejong@welschap.nl of kijk op de website van Welschap Welzijn.
Heb je zelf ook een passie of een interessante werkwijze gerelateerd aan het werkveld en wil je dat ook graag met ons en andere professionals delen? Neem dan contact op met Arno van Strien, bereikbaar op 06-26150574 of info@bureau-veiligheid.nl.