Minister Ard van der Steur (VenJ), minister Edith Schippers (VWS) en Jantine Kriens voorzitter van de directieraad van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben vanmiddag in Den Haag het ‘Aanjaagteam verwarde personen’ geïnstalleerd. Het team staat onder leiding van Liesbeth Spies, burgemeester van Alphen aan den Rijn. In het aanjaagteam zitten verder vertegenwoordigers van politie, justitie, gemeenten, ggz en zorgverzekeraars.
Plan van aanpak verwarde personen
Minister Schippers heeft eerder aangegeven dat het aantal mensen met psychiatrische problemen die voor overlast zorgen lijkt toe te nemen.
Eind juni zijn de hoofdlijnen van het plan van aanpak verwarde personen door het kabinet gepresenteerd. Doel is dat alle verwarde personen die in beeld komen een op hun specifieke behoefte afgestemde persoonlijke aanpak krijgen. Het gaat om de hulp aan kwetsbare mensen die verward gedrag vertonen en verschillende aandoeningen of beperkingen hebben zoals: een psychische aandoening, een verstandelijke beperking, een verslaving of dementie. Door hun gedrag kunnen ze een gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving.
Ook moeten alle belemmeringen op landelijk niveau in kaart zijn gebracht en waar mogelijk opgelost. Het plan van aanpak en de inzet van het aanjaagteam moeten ertoe leiden dat gemeenten, voor zover dat nog niet het geval is, in de zomer van 2016 beschikken over een sluitende aanpak van zorg en ondersteuning van verwarde personen. Hierbij zijn de gemeenten vrij in de manier waarop zij dat invullen. Minister Schippers wil dat iedere gemeente een plan van aanpak opstelt en daarbij nauw samenwerkt met politie, justitie en de geestelijke gezondheidszorg (ggz).
Op hoofdlijnen kent het plan van aanpak de volgende onderdelen:
Elke gemeente wordt in staat gesteld om voor het eind van het jaar te beschikken over een voorziening die na professionele beoordeling ervoor zorgt dat – bij geen strafbare feiten – verwarde personen snel zorg en ondersteuning krijgen. Deze voorziening staat in rechtstreekse verbinding met de regionale ‘veiligheidshuizen’ (samenwerkingsverbanden van partijen uit strafrechtketen, zorgketen, gemeentelijke partners en bestuur met als doel het terugdringen van overlast, huiselijk geweld en criminaliteit) waarin de deelname van de geestelijke gezondheidszorg geborgd gaat worden.
Alle verwarde personen die in beeld komen, krijgen vervolgens een op de specifieke behoefte afgestemde persoonlijke aanpak.
Er komt een sluitende keten van verzekerde zorg. Wanneer niet na te gaan is of een verward persoon is verzekerd, dan gaat – of de persoon dat wil of niet – de gemeente waarin hij is aangetroffen gelden als verblijfplaats. Hiermee kan direct een zorgverzekering worden afgesloten.
Bij de uitwerking van het plan van aanpak kunnen gemeenten aangeven op welke punten zij ‘improvisatieruimte’ nodig hebben om problemen op te lossen.
Huidige wetgeving (BOPZ) biedt geen mogelijkheden om zonder vastgestelde geestesstoornis een verward persoon gedwongen op te nemen. Schippers onderzoekt of het mogelijk is om zo’n persoon kortdurend ter observatie op te nemen in een psychiatrisch ziekenhuis: een ‘time-out procedure’. Dit om bij twijfel over de diagnose een completer beeld van betrokkene te krijgen, waaronder het inwinnen van informatie bij de familie. Een dergelijke ingreep moet zeer zorgvuldig worden afgewogen, omdat het gaat om vrijheidsbeneming van mensen die geen strafbare feiten hebben gepleegd. In de Tweede Kamer ligt op dit moment een wetsvoorstel (Wet verplichte ggz) die verplichte behandeling, naast verplichte opname, mogelijk maakt.
Een aanjaagteam gaat de voortgang van de uitvoering van het plan van aanpak strak monitoren, en voor eventuele hobbels daarbij oplossingen aandragen.